Ηταν λίγη ώρα πριν ο Μαρτέν Αρνό, ο 35χρονος Γάλλος σκηνοθέτης της τελετής έναρξης των 12ων Παραολυμπιακών Αγώνων, δώσει το σύνθημα για να αρχίσει η γιορτή.
 «Ας μάθουμε να μην απαξιώνουμε τα άτομα με αναπηρίες», λέει ο Γιάννης Ζουγανέλης |
Ενας τυφλός αθλητής από τον Νίγηρα ανεβαίνει στο χώρο των παρουσιαστών, δίπλα στην Αφροδίτη Σημίτη και τη Σοφία Ρομπόλη, τον χαιρετά, ακουμπά το χέρι στα μάγουλά του για να αισθανθεί ποιος ήταν αυτός που θα εκφωνούσε μαζί με τα κορίτσια το πρόγραμμα. Ενας άλλος από την κινεζική Τάι Πέι, με βοηθητικό πόδι, τον πλησίασε, με σπαστά ελληνικά και ύφος τού λέει: «Ε! εσύ. Πού άφησες το μαλλί σου;».
Δύο ξεχωριστές στιγμές για τον Γιάννη Ζουγανέλη, μουσικό, ηθοποιό, επιτυχημένο τηλεοπτικό σόουμαν, εθελοντή και άνθρωπο που το Σάββατο το βράδυ συμμετείχε στη γιορτή της ζωής, με πρωταγωνιστές του νικητές της ζωής. Εκεί όπου δίπλα στον πλάτανο κυριάρχησαν η φωτιά, το νερό, ο αέρας, ο ήλιος και η γη, σε ένα λιτό και όμορφο μουσικοχορευτικό θέαμα. Πράσινο για το φθινόπωρο, άσπρα τούλια για να φανεί το χιόνι στα κλαδιά και τα παιδιά και οι χορευτές να κατρακυλούν όταν λιώνουν τα χιόνια. Σχήματα με κορδέλες, με φτερά, άτομα που κουνούν μεγάλα πανιά, παιδιά που χορεύουν, αλλά και άτομα με ειδικές ανάγκες έδωσαν το «παρών» στο πρόγραμμα.
«Ισονομία»
Συναντήσαμε χθες το πρωί τον Γιάννη Ζουγανέλη σε ένα καφέ στο Χαλάνδρι. Προσηνής, κεφάτος, πληθωρικός, με κινήσεις που σε κάνουν να χαίρεσαι, να αισιοδοξείς, να γελάς έχοντας απέναντί σου ένα αστείρευτο ταλέντο. Με σπουδές στη Μουσική Ακαδημία του Μονάχου και ειδικότητα στην απελευθέρωση των εκφραστικών μέσων, με ακαδημαϊκή και όχι ακαδημαϊκίστικη αντίληψη, μας μίλησε για τη γιορτή και το παραολυμπιακο κίνημα, το οποίο εδώ και δεκαπέντε χρόνια αφιλοκερδώς υπηρετεί.
«Οι γονείς μου, ο Νίκος και η Μαρία, ήταν κωφάλαλοι. Ημουν από μικρός κηδεμόνας ανθρώπων για τους οποίους η κοινωνία εκδήλωνε έναν φοβερό ρατσισμό. Αντιμετωπίζονταν με μια διάθεση φιλανθρωπίας, με οίκτο, ένα ψευτοχάιδεμα στα λόγια. Η αντιμετώπισή τους από τους ανθρώπους που κατείχαν καρέκλες ήταν του στιλ "εξυπηρετήστε τον κωφό". Στη σημερινή κοινωνία οι πολίτες ντρέπονται για έναν ανάπηρο με κινητικά ή μαθησιακά προβλήματα, για τους κρυμμένους ανθρώπους. Με όλα αυτά δέθηκα μ' αυτόν τον κόσμο. Εδώ και δεκαπέντε χρόνια έχω κάνει νοηματική διδασκαλία μουσικής, επεξεργάστηκα θέματα ελληνικής κουλτούρας, συμμετείχα στην ταινία "Επαφή" με πρωταγωνιστές ανάπηρους, έκανα λογοθεραπεία σε παιδιά, βοήθησα υποψήφιους σπουδαστές στο να καταλάβουν τις αλλαγές στις εξετάσεις τους στο σχολείο».
Ολα αυτά έχοντας στο πλευρό του την Ισιδώρα Σιδέρη και την κόρη του Ελεονόρα, σπουδαία ηθοποιό και τραγουδίστρια. Μια δεκαπενταετία παράλληλης δραστηριότητας με εκείνα τα γνωστά που τον έκαναν δημοφιλή στο κοινό: «Γύρω γύρω όλοι» και επετειακά στην ΕΡΤ, «Απίστευτα και όμως Ελληνικά», το «Φιόρο του Λεβάντε» και «ο Γενικός Γραμματέας» στη Λυρική, δεκάδες δίσκοι και μουσική για θεατρικά έργα, μια μεγάλη συνεργασία με τη μεγαλύτερη εταιρεία Οργανικής Μουσικής στην Ευρώπη.
«Ενάμιση χρόνο δουλεύαμε τους Παραολυμπιακούς», μας λέει ο Γιάννης Ζουγανέλης. «Ημουν ο εμψυχωτής, αυτός που παρουσίαζε την τελετή μαζί με τα κορίτσια. Εζησα στιγμές μοναδικές. Είδα παράγοντες του "2004" να δουλεύουν σκληρά, τα χειροκροτήματα ήταν η επιβράβευσή τους. Ξέρετε ότι το κοινό ήταν ενθουσιώδες όταν μπήκαν οι Αφγανοί και οι Ιρακινοί αθλητές; Βλέπαμε τις διαφορές στην ποιότητα των αμαξιδίων των Αμερικανών και των αθλητών από τρίτες χώρες. Οι Ολυμπιακοί αυτοί είναι μια ευκαιρία να δούμε ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν δικαιώματα στις ίσες ευκαιρίες και την ισονομία. Οι Παραολυμπιακοί είναι μια ευκαιρία να αναδείξουμε την αλληλεγγύη μας, να μάθουμε να αγωνιζόμαστε και για τους άλλους. Είναι μια ευκαιρία να μάθουμε όλοι να μην απαξιώνουμε τα άτομα με αναπηρίες».
 Ελπίδα... |
«Ενημέρωση»
Για πρώτη φορά σε Παραολυμπιακούς υπήρχε διερμηνεία σε τρεις γλώσσες, ελληνικά, αγγλικά και ελληνική νοηματική. Η Σοφία Ρομπόλη, διερμηνέας νοηματικής γλώσσας και παρουσιάστρια του δελτίου κωφών στην τηλεόραση του «ALPHA», το Σάββατο ήταν μπροστά από τα παιδιά του «Θεάτρου Κωφών» της Νέλλης Καρά. Εκείνα, με το δικό τους τρόπο, προϋπαντούσαν τους αθλητές και παρουσίαζαν με θεατρικό τρόπο τις χώρες. Σχημάτιζαν ομάδες και καλωσόριζαν με το χτύπο της καρδιάς τους την κάθε χώρα και τη νοημάτιζαν. Αλλαζαν κορδέλες κάθε φορά που έμπαινε άλλη χώρα και ένιωθαν το ρυθμό του χορού από τον κραδασμό των βημάτων.
 φιλία... |
«Εβλεπα τα πρόσωπά τους, έλαμπαν» μας λέει η Σοφία. «Ημουν η γέφυρα επικοινωνίας τους, ήταν όλοι χαρούμενοι, καμιά μιζέρια. Ηταν μια γιορτή. Ηρθαν κοντά μου Αυστραλοί αθλητές και με χαιρέτησαν λέγοντάς μου ότι με βλέπουν στη δορυφορική. Συγκλονίστηκα όταν ένας τυφλοκωφός Πολωνός με το συνοδό του με πλησίασε για να καταλάβει ποια είναι η διερμηνέας. «Εδώ είναι η κυρία», του «είπε» στη νοηματική ο συνοδός του. «Με τα χέρια μου έκανα κινήσεις στα χέρια του και το πρόσωπό του φωτίστηκε από χαρά. Ηταν το "ευχαριστώ" του και ο χαιρετισμός του τόσο απλά, τόσο ανθρώπινα. Η προχθεσινή εμπειρία του ΟΑΚΑ είναι κοντά σε μια άλλη ξεχωριστή στιγμή, όταν είχα βοηθήσει μια κωφή έγκυο να γεννήσει, ήμουν κοντά της σε όλη την εγκυμοσύνη και τον τοκετό της. Ετσι είναι η σχέση μας μ' αυτούς τους ανθρώπους. Μπαίνουμε σε πολύ προσωπικά τους δεδομένα, πρέπει να είμαστε αόρατοι, γινόμαστε το αυτί και η φωνή τους».
 ...αγάπη. Στη νοηματική, από τη Σοφία Ρομπόλη. Το μήνυμα αυτών των Αγώνων |
Η Σοφία, οκτώ χρόνια στο πλευρό των συνανθρώπων μας, εκρήγνυται όταν σκέφτεται ότι η «γιορτή θα τελειώσει». «Θέλω, και εύχομαι, να μείνουν οι ράμπες στην Αθήνα, να μην καταργηθούν όσα προβλέπονται για τα άτομα με αναπηρίες, να μείνουν οι ειδήσεις στη νοηματική. Ολα αυτά είναι πολιτισμός. Οφείλουμε να κάνουμε πιο πολλά γι' αυτούς τους συνανθρώπους μας, κανείς δεν γεννήθηκε με πιστοποιητικό αρτιμέλειας. Ο κόσμος δεν πρέπει να φοβάται το διαφορετικό. Να μην είμαστε υποκριτές. Δεν φθάνει η ευαισθητοποίηση· χρειάζεται ενημέρωση και πρόσβαση στην ενημέρωση».
Η IBM ανέπτυξε ένα πρόγραμμα που μετατρέπει τη φωνή σε νοηματική γλώσσα, την οποία ερμηνεύει μια κινούμενη ψηφιακή φιγούρα (άβαταρ). Το σύστημα αυτό θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για εμπορική χρήση, επιτρέποντας σε παρουσιαστές ή εκπαιδευτικούς να δίνουν διαλέξεις προσβάσιμες σε κωφούς, ειδικά όπου δεν είναι διαθέσιμος ένας διερμηνέας νοηματικής γλώσσας.
